Fantasy Premier League, La-Liga Fantasy czy Fantasy Basketball. Ten typ gier i serie rozgrywek zdobywają coraz większą popularność na świecie.

Nie inaczej jest w Polsce, o czym świadczy każda kolejna edycja takiej rywalizacji poświęcona rodzimym rozgrywkom, czyli Fantasy Ekstraklasa i ilość jej graczy, liczona już w setkach tysięcy.

Polacy bardzo chętnie biorą udział również w seriach Fantasy dotyczących zagranicznych lig. Mało kto jednak wie, że właśnie za granicą można uczestniczyć w Daily Fantasy Sports – czyli rozgrywkach Fantasy połączonych z zakładami w bukmacherskimi.

Sześć milionów. Tyle osób zarejestrowało swoją drużynę w Fantasy Premier League na sezon 2019/2020. To tyle, co ludność średniej wielkości kraju. Dla porównania – sama Szwajcaria ma ok. 8.5 miliona mieszkańców. Obecne rozgrywki to wielki rynek, ale taki stan nie nastąpił natychmiast. Daily Fantasy Sports są oczywiście bezpośrednio oparte o Fantasy Sports, dlatego ich historię należy traktować jako wspólną.

Historia Fantasy Sports

Rywalizacja opierająca się niejako o mechanizm Fantasy Sports istniała już przed erą internetu. Rozwinęła się w Stanach Zjednoczonych, a jedną z pierwszych jej dyscyplin były golf, futbol amerykański i baseball. Zwłaszcza pierwsza z nich nie jest przypadkowa. Jak można się domyślić, historia Fantasy Sports nierozerwalnie połączona jest z rozwojem rynku statystyk. Jednak w latach 60, kiedy powstawały pierwsze nieformalne rozgrywki, gracze mogli opierać się tylko o podstawowe dane. A w przypadku golfa było to dość proste. Gracze formowali drużyny z ówcześnie występujących zawodników, a wygrywał ten, kto wytypował graczy potrzebujących łącznie najmniej uderzeń do zwycięstwa.

Oczywiście, początkowo rywalizacja odbywała się między graczami skupionymi w lokalnej społeczności w takich miejscach jak kluby, szkoły, a nawet biblioteki. Na przykład pierwsza udokumentowana rozgrywka Fantasy Baseball miała miejsce w 1960 roku na Uniwersytecie Harvarda. Założył ją i rozpoczął miejscowy socjolog, William Gamson (prawda, że iście bukmacherskie personalia?) ze swoimi kolegami z pracy.

Przez długie lata Fantasy Sports zyskiwały coraz większą popularność, jednak wciąż były ograniczone w kwestii zasięgu. Jak w wielu dziedzinach naszego życia, wszystko zmienił internet...

Fantasy Sports w erze internetu

Wprowadzone do internetu, początkowo Fantasy Sports przybierały różne formy. Jedną z pierwszych stron pozwalających na takie rozgrywki stworzyły... browary Molson (Molson Breweries). Była to część kampanii reklamowej przedsiębiorstwa, która skupiała klientów jednocześnie będących kibicami hokeja na lodzie. Wybór dyscypliny był nieprzypadkowy, bowiem browary Molsona mają siedzibę w Kanadzie. Zresztą, kampania prowadzona była pod nazwą I am Canadian i do dziś jest jednym z ważniejszych przykładów w dziejach marketingu. Na stronie można było zapoznać się z aktualizowanymi statystykami z NHL oraz z informacjami dotyczącymi rozgrywek: historii, galerii sław itd.

Co ciekawe, w 1996 roku witryna zdobyła nagrodę International Digital Awards za najlepszą stronę internetową 1995.

Następnie powstawały podobne serwisy oferujące Fantasy Games, jak Commisssioner.com, RotoNews.com czy Fanball. Swoją wersję stworzył wtedy także gigant Yahoo.com.

Na przestrzeni lat wszystko zaczęło się zmieniać. Zmieniały się modele funkcjonowania stron. Niektóre firmy upadały, inne zaś rozwijały się, podążając za trendowymi rynkami. A np. RotoNews wprowadził jako jeden z pierwszych płatny model seriwsu.

Na początku nowego stulecia, pomimo niestabilności gospodarki na świecie, zakłady na Fantasy Sports stawały się coraz bardziej popularnym hobby wielu kibiców. W 2002 roku NFL stwierdziła, że przeciętny badany mężczyzna spędzał 6,6 godzin tygodniowo, oglądając te rozgrywki w telewizji. Natomiast ankietowani gracze biorący udział w Fantasy Sports przyznali, że oni spędzają w ten sposób więcej czasu, bo aż 8,4 godziny. Po raz pierwszy udało nam się wykazać, że Fantasy Sports napędzają oglądalność ligi w telewizji – z triumfem stwierdził wówczas Chris Russo, ówczesny zastępca dyrektora NFL. Organizacja NFL po raz pierwszy zaczęła emitować reklamy w telewizji promujące Fantasy Sports. Wcześniej ten rodzaj rozrywki w dużej mierze był negatywnie postrzegany przez główne ligi sportowe.

Fantasy Sports rozwijały się w niezwykle szybkim tempie. Fantasy Sports Trade Assiociation w 2003 roku wykazała, że w rozgrywkach Fantasy futbolu amerykańskiego uczestnicy 15 milionów ludzi! A średnio wydają oni ok. 150 USD rocznie, co łącznie składało się na sumę 1,5 miliarda USD. Zgodnie z informacjami Forbesa, rok później była to liczba 32 milionów Amerykanów, którzy wydawali na tego typu gry 467 USD na osobę, co ogólnie stanowiło ok. 15 miliardów USD.

Jesienią 2008 roku, Montana Lottery, jeden z 4 ówczesnych legalnych bukmacherów, wprowadził zakłady bukmacherskie Fantasy Sports do swojej oferty.

Do 2015 roku branża Fantasy Sports notowała regularny wzrost popularności. Na tę tendencję złożyło się wiele czynników: wygodny format, możliwość dostępu do usług na urządzeniach mobilnych oraz agresywne kampanie reklamowe, które wskazywały na wysokie potencjalne wygrane. Struktura i codzienne wypłaty wygranych zostały określone, jako zapewniające graczom natychmiastową satysfakcję, podobnie jak hazard online.

The New York Magazine zauważył, że kibice cenią sobie Fantasy Sports ze względu towarzyszące im emocje i uczucia. Te, w odróżnieniu od typowych gier hazardowych (np. poker.), wywołują pozytywne skojarzenia, jak w przypadku tradycyjnych sportów. Wzrost popularności Fantasy Sports wpłynął również na zaangażowanie fanów właśnie w samą konsumpcję treści sportowych. Prezydent Fox Sports, Erik Shanks, stwierdził, że Fantasy Sports poprawiają oglądalność wydarzeń sportowych w telewizji.

Od tamtej pory Fantasy Sports upowszechniły się na całym świecie. Powstały tysiące ich odmian i wersji. Swoją oficjalną mają wszystkie szanujące się ligi różnych dyscyplin sportowych. Gracze pokochali zakłady bukmacherskie na ligi fantasy, co oczywiście nie umknęło także firmom bukmacherskim. Dziś oferta Fantasy Sports jest bogata, jak nigdy wcześniej, a bukmacherzy jak i organizacje czerpią z nich ogromne zyski.

Na czym polegają rozgrywki Daily Fantasy Sports?

Same zasady Daily Fantasy Sports są bardzo proste i łatwe do przyswojenia. To z pewnością jeden z czynników wpływający na ich popularność. Jak wyglądają poszczególne etapy gry:

1. Uczestnicy wybierają dyscyplinę sportu, w której chcą rywalizować. Do wyboru są wszystkie popularne sporty jak piłka nożna, koszykówka czy dyscypliny amerykańskie: futbol, rugby czy hokej na lodzie.
2. Następnie dołączają do istniejących rozgrywek lub rozpoczynają swoją. Decydującym elementem może być czas ich trwania – od jednodniowych po tygodniowe, czy nawet dłuższe.
3. Obowiązuje opłata wpisowa – różnica w jej wysokości może być naprawdę spora. Do niektórych turniejów można dołączyć już za równowartość 25 centów, inne wymagają wpłacenia nawet 1000 USD. I to jest etap, na którym zaczyna zarabiać bukmacher czy właściciel serwisu
4. Następnie wszyscy gracze otrzymują tę samą, określoną ilość wirtualnych pieniędzy, które mogą wydać na zakup zawodników i skompletowanie drużyny. Oczywiście, trzeba zmieścić się w zakładanym budżecie.
5. Uczestnicy wybierają swój skład spośród prawdziwych zawodników występujących w danej lidze. Jak można się domyślić – im sportowiec lepszy, tym droższy.
6. Po zatwierdzeniu swojego teamu pozostaje czekać na rozpoczęcie kolejki.
7. Gracze otrzymują punkty za każdego zawodnika znajdującego się w drużynie. Ich ilość uzależniona jest od dokonań zawodników na prawdziwych boiskach i arenach w danej kolejce. Np.
   • mecz bez straconej bramki to 3 punkty dla bramkarza i obrońcy
   • asysta to 3 punkty dla napastnika i pomocnika, ale już 4 dla obrońcy i 6 dla bramkarza
   • zdobyta bramka to 4 punkty dla napastnika, 5 dla pomocnika, 6 dla obrońcy i 8 dla bramkarza
   • liczą się także m.in. obrona rzutu karnego, udział w meczu (skład podstawowy czy rezerwowy), wynik meczu, żółte/czerwone kartki itd.
8. Oczywiście, wygrywa ten gracz, który zdobędzie najwięcej punktów.

Giganci Fantasy Sports

Choć Daily Fantasy Sports zdobywają coraz więcej zwolenników i graczy na całym świecie, to rynek zdominowany jest przez dwa potężne amerykańskie serwisy – FanDuel oraz Draftkings. Obie firmy zostały założone jako start-up, zdobywając środki na rozwój od funduszy inwestycyjnych, ale także od nadawców sportowych czy samych właścicieli lig i zespołów sportowych. Znane są także z agresywnego i angażującego marketingu, rodem z USA. Wystarczy wspomnieć, że FanDuel znajduje się w czołówce reklamodawców telewizyjnych. Na promocję wydaje więcej niż Ford, Samsung czy Google.

Szacunkowa wartość FanDuel i Draftkings to co najmniej 1 miliard USD, razem kontrolują 95% rynku Daily Fantasy Sports w Stanach Zjednoczonych. Ich konkurentami, jeśli w ogóle można mówić o takich w przypadku wspomnianej przewagi, są mniejsze serwisy – Fantasy Aces i Yahoo! Sports.

Popularność obu gigantów, a także jednocześnie formatu Daily Fantasy Sports przypisuje się przede wszystkim jego wygodzie i krótkiemu czasowi rozgrywki w porównaniu do gier odbywających się przez cały sezon oraz marketingowi kładącego nacisk na promowanie głównych nagród pieniężnych. Rozrywka skrojona idealnie pod niecierpliwe i przyzwyczajone do szybkiej gratyfikacji społeczeństwo, czyli już chyba większość cywilizacji zachodniej. Daily Fantasy Sports, oprócz generowania zysków z samych gier, znacząco wpływają także na oglądalność transmisji sportowych w telewizji i serwisach internetowych oraz ogólnego zaangażowania w sport. Wspólnie zatem z telewizją tworzą swoiste zamknięte koło, uzupełniając się i nawzajem przyprowadzając sobie klientów.

Jeśli o gigantach branży mowa, to nie sposób nie wspomnieć o jej największej organizacji, czyli The Fantasy Sports & Gaming Association (The FSGA). Reprezentuje ona interesy firm zajmujących się Daily Fantasy Sports i podobnymi rozgrywkami. Jak sami siebie określają jej przedstawiciele, są głosem ponad 60 milionów graczy w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, a także przedsiębiorstw, które świadczą wszelkie usługi, dostarczają informacji i zapewniają ciągłą konkurencję, by wspierać tę wciąż niesamowicie szybko rozwijającą się branżę. Członkami The FSGA są miłośnicy sportu i gier oraz firmy na różnych etapach działalności – od małych start-upów po wielkie korporacje medialne. Misją organizacji, jak głoszą jej twórcy, jest zapewnienie członkom niezbędnych badań i danych, możliwości nawiązywania kontaktów i podejmowanie wskutek tego wspólnych działań, aby pomóc im wszystkim osiągnąć swój potencjał.

Przynależność do The FSGA jest płatna, ale zapewnia firmom wiele korzyści oraz obsługę. Do głównych zadań organizacji należą:

• tworzenie sieci i powiązań między jej członkami
• wsparcie prawne na poziomie biznesowym
• współpraca oraz reprezentowanie przed organami i instytucjami państwowymi
• prowadzenie badań i udostępnianie ich wyników
• sponsoring, udzielanie lub odnajdywanie wsparcia
• edukacja, szkolenia
• prowadzenie konkursów i plebiscytów, honorujących liderów branży

W co grać w Fantasy Sports?

Lista dyscyplin sportowych dostępnych w ramach Daily Fantasy Sports jest bardzo długa. Królują oczywiście najpopularniejsze, jak piłka nożna, koszykówka czy futbol amerykański. Sam FanDuel oferuje rozgrywki w ramach, takich dyscyplin i lig, jak:

• NFL (futbol amerykański)
• NBA (koszykówka)
• NHL (hokej na lodzie)
• MLB (baseball)
• Soccer (piłka nożna, nazwa używana przede wszystkim w USA, zamiast football)
• CFB (futbol amerykański, akademicki)
• Golf
• Tennis
• NASCAR (rodzaj wyścigów samochodowych)
• WNBA (liga koszykarska kobiet)
• CBB (College BasketBall – koszykówka na poziomie akademickim).

I jak grać w Fantasy Sports?

Serwisy internetowe umożliwiają oczywiście korzystanie z ich oferty w wersji przeglądarkowej. Jednak XXI wiek to era smartfonów, dlatego większość z nich posiada również wersje mobile i aplikacje. Najpopularniejsze aplikacje Fantasy Sports to:

• FanDuel
• DraftKings
• CBS Fantasy Sports
• DraftKings
• Draft Punk
• ESPN Fantasy Sports
• Pocket Casts
• RealFevr
• Yahoo Fantasy Sports

Jak można się przekonać, Daily Fantasy Sports to wielki rynek i rozrywka o ogromnym potencjale. Niestety, jedna z wielu, której nie mogą doświadczyć polscy fani. Żaden z legalnych bukmacherów nie wprowadził jeszcze do swojej oferty Daily Fantasy Sports, a patrząc choćby na liczbę uczestników ostatniej edycji Fantasy Ekstraklasa (ponad 60 tys. zarejestrowanych drużyn na https://fantasy.ekstraklasa.org/), mogliby liczyć na spore zainteresowanie. Bukmacherzy zapewne sondują możliwość wprowadzenia takiej usługi, jednak jednocześnie są ostrożni wobec skomplikowanych i nieprzystępnych przepisów polskiego prawa, czyli ustawy o grach hazardowych.

Na razie gracze w Polsce mogą skorzystać z rozwiązań nawiązujących do Daily Fantasy Sports. Na przykład Betfan przed startem Fantasy Premier League, cieszącej się popularnością wśród polskich graczy, wprowadził ofertę dotyczącą jej przebiegu. Można był obstawić m.in. takie zakłady, jak:

• Pierre-Emerick Aubameyang zdobędzie co najmniej 30 punktów bonusowych

  TAK – kurs 1.80 / NIE – kurs 1.82

• Polak wygra edycję 2019/20 Fantasy Premier League

  TAK – kurs 10

• Zawodnik zdobędzie co najmniej 25 punktów w jednym meczu

  TAK – kurs 2.15 / NIE – kurs 1.55

Z kolei Fortuna, który jest sponsorem tytularnym rozgrywek Pierwszej Ligi, wprowadziła menadżera pierwszej ligi, wzorowanego na Fantasy Sports (adres: https://fantasy.1liga.org). Gra ma jednak charakter rozrywkowy i hobbystyczny, a uczestnicy rywalizują o nagrody rzeczowe, jak oryginalne koszulki piłkarskie oraz niewielkie kwoty do wykorzystania w zakładach Fortuna.

Miejmy nadzieję, że w najbliższym czasie Daily Fantasy Sports pojawią się w Polsce i będziemy mogli korzystać z oferty mającej miliardy miłośników na całym świecie. Jeśli tylko pojawi się taka usługa, na pewno poinformujemy Was o tym na spryciarz.com, dlatego odwiedzajcie nas regularnie.

Fantasy Sports – FAQ

• Jaka jest najpopularniejsza dyscyplina sportowa w Fantasy Sports?

  Futbol amerykański to zdecydowanie najpopularniejszy sport fantasy. Ok. 36% przychodów branży pochodzi od graczy budujących swoje drużyny z NFL. Na drugim miejscu znajduje się Major League Baseball z 19% przychodów, wyścigi samochodowe z 12% oraz NBA generująca 10% przychodów.

• Czy w Fantasy Sports liczą się umiejętności?

  Naukowcy z MIT (Massachusetts Institute of Technology) potwierdzili w swoich badaniach, że w przypadku Fantasy Sports decydującym o wyniku czynnikiem są umiejętności, a nie tylko szczęście. Ci gracze, którzy osiągają wysokie wyniki w rankingach, wykazują się szczegółową znajomością zasad obowiązujących w poszczególnych dyscyplinach oraz wiedzą o kontuzjach, zawieszeniach, prognozie pogody, statystykach i innych elementach wpływających na końcowy wynik.

  Badania zostały zlecone jednak przez sam FanDuel, któremu zależy na takiej definicji. Ma to bowiem przełożenie na prawo, ponieważ wówczas Fantasy Sports określane są jako gry zręcznościowe, a nie hazardowe.

  W USA i Kanadzie już od kilku lat trwają spory na ten temat. Daily Fantasy Sports są legalne w niektórych stanach, a w innych zabronione.

  To wszystko jednak przepychanki prawne, w których tak naprawdę chodzi o milionowe zyski (jak zawsze). Tak naprawdę każdy może sam ocenić, jaka jest proporcja umiejętności i szczęścia w Fantasy Sports.

• Które serwisy Daily Fantasy Sports są największe na świecie?

  Największymi serwisami Daily Fantasy Sports są wspomniane FanDuel oraz Draftkings. Są one jednak niedostępne dla graczy z Polski.

• Czy zakłady bukmacherskie Daily Fantasy Sports są legalne w Polsce?

  Nie ma jeszcze interpretacji prawnej, która stwierdzałaby to jednoznacznie. Czy zakłady bukmacherskie na Fantasy Sports są legalne, przekonamy się zapewne wtedy, gdy jeden z polskich legalnych bukmacherów będzie chciał je wprowadzić do oferty. Z pewnością można jednak zakładać, że nastąpi wtedy takie samo przeciąganie liny, jak w USA. Nie będzie wówczas być może kwestionowania ich legalności, ale raczej prawa do czerpania korzyści i wprowadzenia np. osobnej opłaty za licencję na organizowanie Fantasy Sports. Pazerne i łase na pieniądze graczy instytucje państwowe z pewnością będą chciały zinterpretować to na swoją korzyść lub dołączyć je do portfolio usług, na które posiadają monopol. Być może legalni bukmacherzy na razie nie wprowadzają ich do oferty, gdyż wolą uniknąć spodziewanego konfliktu.

• Jaka jest różnica między Fantasy Sports a Daily Fantasy Sports?

  Główną różnicą między Fantasy Sports a Daily Fantasy Sports jest czas trwania rozgrywki. Fantasy Sports są długoterminowe i kończą się wraz z ostatnią kolejką danej ligi, np. Premier League. Z kolei Daily Fantasy Sports nastawione są na szybkie rozstrzygnięcia (daily – codzienny), gra dotyczy np. tylko jednej kolejki lub nawet jednego dnia danych rozgrywek.

• Czy Fantasy Sports to hazard?

  Wciąż są co do tego wątpliwości. Ustawa hazardowa mówi, że do hazardu zaliczają się gry losowe. Według jej art.2 są to gry urządzane przez sieć Internet, o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku. I właśnie owo sformułowanie w szczególności daje spore pole do interpretacji i tym samym odpowiedniego zakwalifikowania Fantasy Sports. Z jednej strony w jakimś stopniu występuje w nich czynnik losowy, np. kontuzje graczy oraz oczywiście występują wygrane pieniężne. Czy jednak jest to czynnik decydujący? Wynik gry jest także w jakimś stopniu niezależny od graczy, z drugiej strony każdy na pewno dostrzeże różnicę między Fantasy Sports a np. tzw. jednorękim bandytą, ruletką czy Lotto.

  Z pewnością zatem odpowiedź na to pytanie będzie różna, w zależności od kraju, a nawet jego części (jak w przypadku USA). I na razie nic nie wskazuje na to, by została w jakimś zakresie ujednolicona.

• Czym różnią fantasy sports od sportów wirtualnych?

  Fantasy sports opierają się na rzeczywistych, faktycznie odbywających się meczach. Punkty jakie otrzymuje gracz w ligach fantasy zależą od dyspozycji sportowców w realnym meczu. Obstawianie zakładów fantasy sports bazuje na wiedzy i umiejętnościach analitycznych gracza.

  Natomiast w sportach wirtualnych o postawie drużyny czy zawodnika decyduje algorytm komputerowy bazujący na generatorze liczb losowych. Obstawianie zakładów na wirtualne sporty to zwykły hazard na chybił-trafił.