Osiąganie zysku z obstawiania zakładów bukmacherskich nie jest sprawą prostą. Ogrywanie bukmacherów dobrze wygląda jedynie w planach. Gdy przyjdzie do obstawiania zakładów, to po kilku zakładach, które „powinny wejść”, zaczynają się schody.

Przeciwko typerowi działa wiele czynników, a jedną z największych przeszkód w osiąganiu długoterminowych zysków z zakładów jest on sam i jego błędne myślenie.

W tym artykule przyglądamy się kilku zagadnieniom z zakresu psychologii, które powodują u typera błędne myślenie. Przybliżamy takie pojęcia jak myślenie życzeniowe, efekt potwierdzenia, błędy poznawcze i nieracjonalność podejmowanych decyzji.

Na wstępie chcemy zaznaczyć, że artykuł ten kierowany jest do profesjonalnych i półprofesjonalnych typerów zakładów bukmacherskich, a także do osób dążących, aby taki poziom osiągnąć.

Profesjonalne typowanie zakładów i osiąganie regularnego zarobku z bukmacherki bardzo różni się od rekreacyjnej zabawy w typowanie meczów. Cel obstawiania jest zupełnie inny. Dla profesjonalistów celem jest zarobek, a dla graczy rekreacyjnych – emocje i dobra zabawa. Te dwie grupy dążą zatem do czegoś zupełnie innego, a więc i sposoby realizacji celu muszą być różne.

Jeżeli typujesz zakłady sporadycznie, to nie ma sensu, abyś dalej czytał ten artykuł, gdyż może to jedynie zmniejszyć przyjemność z oglądania meczu. Kibicować ukochanej drużynie bez postawienia symbolicznych 10 zł lub z obstawieniem wygranej znienawidzonego rywala? Czy jest sens tak się katować? Jeżeli typujesz dla zabawy, odpowiedź brzmi: nie.

Jeżeli jednak masz ambicje, aby uczynić z bukmacherki sposób na zarabianie pieniędzy, to musisz odrzucić komfortową strefę kibica i przemóc się, aby racjonalnie patrzeć na realia rywalizacji sportowej. Musisz też poznać chociaż podstawy tego, jak funkcjonuje mózg człowieka, jakie zachodzą w nim automatyczne i mimowolne procesy myślowe. Mając tę wiedzę, dowiesz się, dlaczego pewne decyzje przychodzą łatwo i wydają się oczywiste, a inne są trudne do zaakceptowania.

Myślenie życzeniowe

Jedna z ważniejszych zasad dobrego typera brzmi: nie typuj zwycięstwa drużyny, której kibicujesz. W slangu bukmacherskim typowanie ukochanej drużyny określane jest nazwą: patriota idiota.

Dlaczego należy unikać typowania zwycięstwa ulubionej drużyny, zawodnika bądź reprezentacji kraju?

Gdy rozważamy zakład na zwycięstwo drużyny, z którą łączy nas silny związek emocjonalny, to automatycznie włącza nam się tzw. myślenie życzeniowe, gdyż po prostu podświadomie chcemy, aby nasza drużyna wygrała mecz.

Myślenie życzeniowe włącza się automatycznie, działa w naszej podświadomości i większości osób bardzo trudno jest w ogóle uświadomić sobie, że w danym momencie życzeniowość zaburza ich racjonalne myślenie.

Z tego powodu trudno jest odróżnić fakty przemawiające za naszym typem od optymistycznego scenariusza zwizualizowanego przez nasz mózg.

Zaburzenie dotyczy zarówno drużyn, z którymi wiąże nas pozytywny związek emocjonalny, jak i tych postrzeganych negatywnie. Analogicznym błędem byłoby typowanie ligowych porażek Barcelony, gdy jest się fanem Realu Madryt. Oczekujemy potknięcia największego rywala, a to zaburza racjonalny pogląd na szanse zaistnienia takiego zdarzenia.

Z doświadczenia wiemy, że człowiek dużo bardziej wciąga się w wizualizacje zdarzeń pozytywnych niż negatywnych, stąd typowanie dotyczące ulubionej drużyny jest dużo groźniejsze niż typowanie porażek drużyny znienawidzonej.

Błędy poznawcze

Zazwyczaj ulubioną drużynę znamy od podszewki, kibicujemy jej od dłuższego czasu, znamy jej historyczne sukcesy z okresu ostatnich 30 lat. Wiemy, jakie wykonuje transfery, kto jest kontuzjowany, możliwe, że nawet jesteśmy świadomi jej mocnych i słabych stron.

Analizując mecz ulubionej drużyny, znamy dużo więcej faktów dotyczących swoich ulubieńców niż ich przeciwników.

Można pomyśleć, że to chyba bardzo dobrze, że mamy tyle przydatnych informacji o swojej ulubionej drużynie. Zgadza się. Wiedza o grających drużynach to bardzo ważny element w skutecznym typowaniu, jednak duża dysproporcja między wiedzą na temat jednej i drugiej drużyny zwykle prowadzi do „błędu poznawczego”, a to z kolei do błędnych wniosków.

Z uwagi na ogrom wiedzy, jaką mamy na temat ulubionej drużyny, w trakcie analizy typu nasz mózg wybiórczo rejestruje jedynie fakty pozytywne, przemawiające za zwycięstwem naszych ulubieńców. Podświadomie analiza staje się nieracjonalna, gdyż każdemu negatywnemu faktowi przeciwstawimy od razu ze trzy fakty pozytywne. Z tego powodu przeszacowujemy szanse drużyny na zwycięstwo.

Jest to problem nieracjonalnego postrzegania rzeczywistości, gdyż nasza percepcja ulubionej drużyny jest skrzywiona (zwykle w stronę pozytywną), a to powoduje błąd przy podejmowaniu decyzji podczas typowania. Z drugiej strony, o drużynie przeciwnej wiemy bardzo niewiele i bagatelizujemy argumenty przemawiające za jej zwycięstwem. To powoduje błędne oszacowanie wartości zakładu, a co za tym idzie – zwiększa ryzyko utraty kapitału.

Mózg człowieka z natury jest leniwy, a więc jeżeli „na dzień dobry” przed analizą meczu ma zapisanych 15 faktów pozytywnych przemawiających za ulubioną drużyną i jeden czy dwa fakty wspierające drużynę przeciwną, to będzie go niezwykle trudno przekonać do tego, że drużyna przeciwna ma jednak do zaoferowania więcej.

Czytaj również: Efekt pewności wstecznej, Efekt niepotrzebnych informacji.

Efekt potwierdzenia

Gdy ulubioną drużynę znamy na wylot, od razu do głosu dochodzą związane z nią przyjemne wspomnienia: emocjonujące wygrane mecze, udane występy zawodników, historia zwycięstw, a także przeświadczenie o konieczności „przełamania się” w przypadku złej passy. W głowie mimowolnie włącza się tzw. efekt potwierdzenia.

Do świadomości typera przebijają się selektywne informacje zapisane w pamięci potwierdzające słuszność błędnego postrzegania szans na zwycięstwo jego ulubionej drużyny.

Przy podejmowaniu decyzji mózg człowieka automatycznie szuka argumentów „za” lub „przeciw” w pamięci, bierze pod uwagę swoje wcześniejsze nabyte doświadczenia i przeświadczenia. W podświadomości typera zapisane są piękne gole strzelone przez gwiazdy ulubionej drużyny, wysokie zwycięstwa czy niesamowite sztuczki techniczne.

Efekt potwierdzenia powoduje utratę obiektywności osądu. Mózg, zamiast wynajdywać problematyczne pytania, idzie na łatwiznę i podsuwa takie pytania, aby odpowiedź na nie potwierdzała założoną tezę.

Skoro kibicujesz swojej drużynie i świadomie lub podświadomie chcesz, aby wygrała mecz, to przez efekt potwierdzenia wynajdziesz argumenty za takim właśnie rezultatem meczu. Potwierdzisz swoje błędne postrzeganie.

Za ulubioną drużyną zawsze będzie przemawiać więcej argumentów niż za mało znanym rywalem.

Jak żyć, jak typować?

Temat opisywany w tym artykule jest bardzo skomplikowany. Nie chodzi jednak o samą złożoność opisanych pojęć, ale o to, że niezwykle trudno jest uświadomić sobie procesy myślowe przebiegające we własnym mózgu. Większość ludzi w ogóle nie jest świadoma obecności takich procesów, trwając w świętym przekonaniu, że podejmowane przez nich decyzje są przemyślane i racjonalne.

Po lekturze tego tekstu jesteś w uprzywilejowanej grupie osób świadomych. Jednak od bycia świadomym do zapanowania nad procesami myślowymi droga jest bardzo daleka. Co więcej, w niektórych sytuacjach (zwykle pod presją czasu) człowiek działa instynktownie i ingerencja w wyrobione przez tysiące lat ewolucji procesy myślowe jest wręcz niemożliwa.

Z tego powodu, jeżeli nie jesteś doświadczony typerem „level master”, najlepiej odpuść sobie obstawianie meczów ulubionej drużyny, zawodnika czy reprezentacji kraju. W ofercie bukmachera znajdziesz tysiące innych meczów, więc jeżeli pominiesz tych kilka, to nie stracisz wiele, natomiast możesz zaoszczędzić dużo pieniędzy.

Wykorzystaj błędne myślenie na swoją korzyść

Jak wykorzystać błąd poznawczy/życzeniowość/potwierdzenie?

Po lekturze tego tekstu powinieneś już mniej więcej znać przyczyny i sytuacje, w których decyzje człowieka często bywają nieracjonalne. Poszukuj takich sytuacji w swoim codziennym życiu i spróbuj wykorzystać tę wiedzę na swoją korzyść.

Aby skorzystać z przewagi, jaką daje świadomość nieracjonalnych decyzji ludzi, musisz znaleźć lub sprowokować sytuację, w której inna osoba będzie miała okazję taką decyzję podjąć.

Przykład 1. Zaczynasz oglądać w grupie mecz i pewna osoba, która bardzo kibicuje jednej z drużyn, jest święcie przekonana, że jej ulubieńcy wygrają. Zaproponuj temu komuś zakład „o stówkę”, na pewno zgodzi się na korzystniejszy kurs niż ten, jaki mógłbyś uzyskać u bukmachera.

Przykład 2. Trwa domowa rozgrywka pokerowa, grasz z kolegami, w tle słychać losową muzykę z komputera. Nagle na playliście włącza się piosenka, którą bardzo lubi jeden z uczestników. To ważne, aby piosenka włączyła się sama (została wylosowana) i aby była wyjątkowa dla tej osoby (np. jakiś hicior jego ulubionej kapeli lub piosenka, przy której poznał żonę, itp.). Patrz uważnie, jak kolega będzie rozgrywał rozdanie.

Powinien zagrać to rozdanie dużo bardziej ryzykownie niż normalnie. Mając słaby układ, będzie bardziej niż zwykle skłonny dorzucać żetony do puli lub nawet próbować wygrać, blefując. Wpływ pozytywnych emocji wywołanych przez wcześniejsze wydarzenia wywoła u niego myślenie życzeniowe typu: „teraz im pokażę”, „nadszedł mój czas na wygraną” itd.

Oczywiście przypadek pokera jest bardzo indywidualny, gdyż dużo zależy od konkretnego rozdania kart czy zachowania innych graczy.

Podsumowanie

Ten artykuł jedynie wstępnie i skrótowo przedstawia temat błędnego myślenia człowieka w kontekście typowania zakładów bukmacherskich. Opisując poszczególne błędy w myśleniu, opieraliśmy się na przykładzie obstawiania wyniku ulubionej drużyny, gdyż popełnianie tego błędu jest niezwykle częste wśród typerów.

Powodów wystąpienia u typera/człowieka błędnego myślenia jest dużo więcej, może to być chociażby fakt częstego pojawiania się jakiejś drużyny w mediach. Portale rozpisują się w superlatywach, publikują chwytliwe nagłówki, które mimowolnie zapadają czytelnikowi w pamięć. Gdy nadejdzie czas obstawiania i akurat ta drużyna gra mecz, typer sobie myśli: „no przecież musi wygrać, bo X, Y i Z…”. Błąd!

Identyczny błąd mózgu wykorzystują reklamy telewizyjne. Po reklamie piwa nigdy nie pójdziesz od razu do sklepu, aby je kupić, ale gdy będziesz w markecie i natrafisz wzrokiem na znajomą etykietę, mimowolnie przypomnisz sobie reklamę piwa i jeżeli została ona zapamiętana jako przyjemna, to włożysz butelkę do koszyka. Tak to działa. Innym przykładem jest wpływ kampanii wyborczych polityków na grupę niezdecydowanych osób.

Tak naprawdę każde pojęcie opisane w tym poradniku zasługuje na odrębny artykuł i dokładne przedstawienie. Samych błędów poznawczych wyróżnia się kilkadziesiąt (lista), znany psycholog Daniel Kahneman napisał o nich ponad 600 stron w świetnej książce „Pułapki myślenia”. Osobom chcącym zgłębić wiedzę o tym, jak błędne i nieracjonalne decyzje podejmuje człowiek, polecamy właśnie książkę Kahnemana.