Boks, czyli walka na pięści, to najpopularniejsza dyscyplina spośród sportów walki. Krew, pot, łzy, gorycz porażki i smak zwycięstwa – choć określenia te można odnieść do każdego sportu, to do boksu pasują idealnie.

Boks to sport równie atrakcyjny, co brutalny, a największą popularnością cieszy się w Stanach Zjednoczonych. Nie bez powodu to tam odbywają się największe bokserskie gale, w których nieraz brali czy też biorą udział Polacy, między innymi najpopularniejszy polski pięściarz Andrzej Gołota, Tomasz Adamek czy ostatnio Artur Szpilka. Mimo wszystko jak na razie nie doczekaliśmy się polskiego mistrza świata w kategorii ciężkiej, nazywanej też królewską, choć nasi pięściarze wielokrotnie wychodzili na ring jako pretendenci do tytułu.

W wielkiej mierze boks swoją obecną popularność w Polsce zawdzięcza stacji Polsat Sport, która regularnie przeprowadza transmisje z najważniejszych gal na Starym Kontynencie i za oceanem. Osobną marką są natomiast gale Polsat Boxing Night, które w 2019 roku odbędą się już po raz czternasty. Każde z takich wydarzeń zwieńczone jest walką wieczoru. Dotychczas mieliśmy w nich pojedynki Gołota–Adamek, Adamek–Saleta, Gołota–Saleta czy Adamek–Szpilka. Wiemy już, że na czternastej gali Polsat Boxing Night, która odbędzie się w kwietniu, w walce wieczoru ponownie zobaczymy wracającego z emerytury Tomasza Adamka.

Do popularyzacji dyscypliny na całym świecie w istotnej mierze przyczyniły się produkcje filmowe. Któż z nas nie pamięta heroicznych bojów Rocky’ego Balboa, który stał się ucieleśnieniem American dream?

https://www.youtube.com/watch?v=TnqZl_blT7E

W ujęciu zakładów bukmacherskich boks można typować regularnie, tj. przez cały rok. Nie ma tu podziału na sezon, bo oczywiście walki odbywają się w halach, choć bywało, że wielkie gale organizowano na stadionach. Statystycznie obstawiać boks możemy co tydzień, jednak na wielkie wydarzenia czeka się miesiącami. Ogólnie rocznie odbywa się 3–5 dużych gal bokserskich, choć bywa, że organizowane są częściej.

Co warte podkreślenia, walki, które dobrze się sprzedają, a ich wynik budzi wiele kontrowersji, często wiążą się z rewanżem. Oczywiście ma to związek z wygenerowanymi z nich zyskami. Obecnie wiele w mediach pisze się o walce rewanżowej pomiędzy Anthony Joshua i Deontay'em Wilderem lub Tysonem Furym. Jedna z propozycji to walka na pokładzie luksusowego jachtu szejków arabskich z nagrodami w wysokości 120 milionów dolarów!

Historia boksu

Historia boksu sięga starożytności, już wtedy w antycznych igrzyskach olimpijskich w Grecji zawodnicy bili się na pięści. Boks, jaki znamy, narodził się w roku 1719, a za pierwszego mistrza w tej dyscyplinie uznaje się Jamesa Figga. Jego następcą został Jack Broughton, który wstrząśnięty śmiercią na ringu jednego ze swoich przeciwników, sformułował zasady zwane Broughton’s Rules. W pierwszej połowie XIX wieku zostały one zastąpione przez London Prize Ring Rules. Najważniejszą zmianę, a więc wymóg posiadania rękawic, regulowały natomiast zasady Queensberry Rules z 1867 roku.

Obecnie ring dla zawodowców ma rozmiary 4,3 m na 6,1 m, a dla amatorów jest nieco większy: 4,9 m na 6,1 m. Liczba rund w boksie amatorskim wynosi zaledwie trzy, podczas gdy w zawodowym od 6 do 12. Każda runda trwa trzy minuty, a między poszczególnymi rundami jest minuta przerwy.

5 najbardziej spektakularnych walk bokserskich

Wiele walk bokserskich w ostatnich latach było nudnych, taktyka i wyrachowanie brały górę nad ekspresją i polotem. Są jednak także i takie, które pamięta się latami i ogląda po kilka czy kilkanaście razy. Oto sześć najbardziej spektakularnych walk bokserskich:

1. Floyd Mayweather Jr. – Manny Pacquiao, 2 maja 2015

Zdecydowanie była to walka stulecia. Być może nie pod względem sportowym, ale na pewno marketingowym. Obaj łącznie zarobili bowiem ponad 200 milionów dolarów. Walkę w kategorii półciężkiej na swoją korzyść według decyzji sędziów rozstrzygnął Mayweather, choć „Pacman” niewiele mu w ringu ustępował. Po 12 rundach sędziowie ringowi punktowali 118:110 i dwukrotnie 116:112 dla Mayweathera. (wideo)

2. Lennox Lewis – Mike Tyson, 8 czerwca 2002

Bez wątpienia pojedynek ten można było nazwać starciem gigantów. Transmisję z walki przeprowadziły stacje HBO i Showtime. Pobito też rekord sprzedaży w systemie pay-per-view, sprzedając rekordowe jak na tamte czasy 1,95 mln karnetów. Zysk z walki wygenerował 106,9 mln dolarów. Oliwy do ognia dolali sami zawodnicy, którzy pobili się na konferencji. W ringu dominował Lewis, który znokautował przeciwnika w ósmej rundzie. Komentujący wówczas ten pojedynek Andrzej Kostyra powiedział: „Jeśli Tyson podniesie się po tym ciosie, to będzie największy cud od zmartwychwstania Łazarza”. Cudu nie było. (wideo)

3. Muhammad Ali – George Foreman, 30 października 1974

Do pierwszego pojedynku tych dwóch wielkich bokserów doszło w stolicy Zairu – Kinszasie. Foreman oraz Ali wyszli wówczas na ring dopiero o godzinie 4:00 czasu lokalnego. Wszystko po to, aby walkę mogło obejrzeć jak najwięcej kibiców w USA. Mimo iż faworytem był Foreman, to jednak Ali wygrał przed czasem w ósmej rundzie. Był jedynym pięściarzem w historii, który znokautował Foremana. (wideo)

4. Mike Tyson – James „Buster” Douglas, 11 lutego 1990

Walka, której wynik przez wielu uważany jest za największą sensację w historii boksu. Tyson, który do walki przystępował z bilansem 37–0, miał dosłownie pożreć przeciwka. Jeszcze do ósmej rudny wszystko szło zgodnie z planem. Tyson posłał nawet pretendenta na deski. W 10. rundzie otrzymał jednak serię kilku mocnych ciosów i sam znalazł się na deskach… po raz pierwszy w karierze. Został wyliczony do 10 i przegrał. Kurs u bukmacherów na zwycięstwo „Bustera” wynosił @42! (wideo)

5. Muhammad Ali – Joe Frazier III, 1 października 1975

Walka bokserska promowana jako „walka stulecia” (Fight of the Century), promotorem był słynny Don King. Była to trzecia walka pomiędzy tymi bokserami, pierwszą wygrał Frazier, drugą Ali, trzecia miała ostatecznie wyłonić najlepszego boksera wagi ciężkiej. Walka była bardzo ciężka, obaj bokserzy przyjęli wiele potężnych ciosów, ostatecznie wygrał Muhammad Ali, gdyż Joe Frazier nie był w stanie wyjść na ostatnią, 15. rundę. Po pojedynku Muhammad Ali przyznał się, że „czuł bliskość śmierci”. (wideo)

6. Andrzej Gołota – Riddick Bowe II, 14 grudnia 1996

Było to drugie starcie pomiędzy tymi pięściarzami. Pierwsze zakończyło się skandalem, kiedy to Gołota został zdyskwalifikowany za ciosy poniżej pasa. Walka miała kilka zwrotów akcji. Dwa razy na deskach leżał Bowe, raz Gołota. Polak przegrał w dziewiątej rundzie za… ciosy poniżej pasa, mimo iż zdecydowanie prowadził na punkty. Zresztą tak jak i w przypadku pierwszej walki.

https://www.youtube.com/watch?v=E3Ey0yACX6A

Boks zawodowy a amatorski

Boks dzielimy na amatorski i zawodowy. W przypadku tego pierwszego najważniejszą organizacją jest działające od 1946 roku Międzynarodowe Stowarzyszenie Boksu (AIBA). Zawody boksu amatorskiego to turnieje olimpijskie oraz cyklicznie organizowane mistrzostwa świata. Warto podkreślić, że niemal wszyscy zawodowi bokserzy swoją karierę zaczynali jako amatorzy.

Kategorie wagowe w boksie amatorskim:

Kategoria papierowa – 46–49 kg

Kategoria musza – do 52 kg

Kategoria kogucia – do 56 kg

Kategoria lekka – do 60 kg

Kategoria lekkopółśrednia – do 64 kg

Kategoria półśrednia – do 69 kg

Kategoria średnia – do 75 kg

Kategoria półciężka – do 81 kg

Kategoria ciężka – do 91 kg

Kategoria superciężka – ponad 91 kg

Boks zawodowy to już kontrakty sponsorskie, które pociągają za sobą także ogromne honoraria za walki, sięgające wielu milionów dolarów. W przypadku zawodowców warto wspomnieć o najpopularniejszych federacjach bokserskich, do których należą:

1. WORLD BOXING ASSOCIATION (WBA) – najbardziej prestiżowa federacja, utworzona w 1962 roku, z siedzibą w Nowym Jorku w USA;
2. WORLD BOXING COUNCIL (WBC) – federacja najwięcej znacząca obok WBA, powstała w 1963 roku. Jej siedzibą jest Meksyk;
3. INTERNATIONAL BOXING FEDERATION (IBF) – federacja ta została utworzona w 1983 roku na bazie United States Boxing Association oraz kilku organizacji z Europy i Ameryki Południowej. Jej siedziba znajduje się w New Jersey;
4. WORLD BOXING ORGANIZATION (WBO) – jedna z najważniejszych federacji świata, z siedzibą w San Juan w Portoryko;
5. EUROPEAN BOXING UNION (EBU) – europejska federacja boksu.

Kategorie wagowe w boksie zawodowym:

Kategoria słomkowa (Strawweight) – do 105 funtów (47,627 kg)

Kategoria junior musza / lekko musza (Light Flyweight) – do 108 funtów (48,998 kg)

Kategoria musza (Flyweight) – do 112 funtów (50,820 kg)

Kategoria junior kogucia / supermusza (Super flyweight) – do 115 funtów (52,163 kg)

Kategoria kogucia (Bantamweight) – do 118 funtów (53,524 kg)

Kategoria junior piórkowa / superkogucia (Super bantamweight) do 122 funtów (55,338 kg)

Kategoria piórkowa (Featherweight) – do 126 funtów (57,153 kg)

Kategoria junior lekka / superpiórkowa (Super featherweight) – do 130 funtów (58,967 kg)

Kategoria lekka (Lightweight) – do 135 funtów (61,235 kg)

Kategoria junior półśrednia / lekkopółśrednia (Light welterweight) – do 140 funtów (63,503 kg)

Kategoria półśrednia (Welterweight) – do 147 funtów (66,678 kg)

Kategoria junior średnia / superpółśrednia (Super welterweight) – do 154 funtów (69,853 kg)

Kategoria średnia (Middleweight) – do 160 funtów (72,575 kg)

Kategoria superśrednia (Super middleweight) – do 168 funtów (76,204 kg)

Kategoria półciężka (Light heavyweight) – do 175 funtów (79,379 kg)

Kategoria junior ciężka / lekkociężka (Cruiserweight) – do 200 funtów (90,719 kg)

Kategoria ciężka (Heavyweight) – ponad 200 funtów (ponad 90,719 kg)

Zwycięstwo w boksie

Podczas walki bokserskiej pięściarz może wygrać na jeden z trzech sposobów:

• poprzez KO – kiedy jego przeciwnik pada na ring i nie jest w stanie podnieść się przez dziesięć sekund;
• poprzez TKO – dzieje się tak, kiedy sędzia przerywa pojedynek poprzez dyskwalifikację jednego z bokserów lub też ze względu na wyraźną przewagę jednego z nich; w taki sposób walkę poddać może także trener jednego z bokserów, rzucając na ring ręcznik;
• zwycięstwo na punkty – ten rodzaj zwycięstwa ma miejsce wtedy, kiedy walka toczyła się na pełnym dystansie. W boksie amatorskim punktuje pięciu sędziów, a w boksie zawodowym tylko trzech. Punkty przyznawane są za czyste uderzenia w twarz i korpus. Ogólna nota nie jest jednak łączną sumą wszystkich punktów. Zwycięzcą zostaje ten, który otrzymał uznanie większości sędziów.

Rodzaje zakładów bukmacherskich w boksie

• Zwycięzca (trzydrogowo) – zakład na zwycięstwo danego pięściarza z uwzględnieniem remisu
• Zwycięzca (dwudrogowo) – zakład na zwycięstwo danego pięściarza bez brania pod uwagę remisu (remis = zwrot)
• Zwycięstwo przed czasem – zakład na to, że dana walka skończy się przed zakończeniem ostatniej rundy
• Poniżej/powyżej (rundy) – ustosunkowanie się do liczby rund danej walki ustawionej przez bukmachera
• Zwycięstwo (na punkty, przed czasem) – zakład obejmujący zwycięstwo danego zawodnika i określający jego sposób

Legalni bukmacherzy z dobrą ofertą boksu

Boks nie jest popularną dyscypliną wśród legalnych bukmacherów, na głośne medialnie walki o tytuły mistrzowskie kursy wystawiają prawie wszystkie polskie firmy bukmacherskie, jednak aby legalnie uzyskać dostęp do większej liczby niszowych walk bokserskich niestety trzeba przenieść się za granicę. Z legalnych bukmacherów w Polsce do obstawiania boksu polecamy:

• LV BET (dobre kursy, pierwszy zakład ubezpieczony w 150% do kwoty 1500 PLN);
• Fortuna (wysokie kursy, dobra oferta, bonus 500 PLN);
• PZBuK (ciekawa oferta, szeroki rynek zakładów dodatkowych, dla nowych graczy zakład bez ryzyka do kwoty 50 PLN);
• Totolotek (szeroka oferta, rynek zakładów LIVE, dla nowych graczy bonus 100% do 1000 PLN od pierwszej wpłaty).

Więcej ogólnych informacji firmach bukmacherskich dla Polaków dowiesz się ze strony bukmacherzy.

Skąd czerpać wiedzę o boksie?

• wboboxing.com – strona internetowa federacji WBO
• boxebu.biz – witryna federacji EBU
• wbcboxing.com – strona federacji WBC
• ibf-usba-boxing.com – oficjalna strona federacji IBF
• wbanews.com – strona internetowa federacji WBA
• sportowefakty.wp.pl/boks – zakładka SportowychFaktów dotycząca boksu
• bokser.org – polski portal o boksie amatorskim i zawodowym
• boxingnews.pl – polskojęzyczna witryna poświęcona boksowi
• boxing.pl – zbiór informacji ze świata boksu
• ringpolska.pl – witryna ukazująca wszystko, co dzieje się na światowych ringach
• profile federacji i zawodników na portalach społecznościowych

Co wtorek na antenie telewizji Polsat Sport emitowany jest magazyn sportów walki „Puncher”, którego przewodnim tematem jest właśnie boks. Sporą zaletą programu jest fachowość, a także ciekawi goście (pięściarze, komentatorzy, trenerzy, promotorzy).

Specyfika obstawiania boksu

Na co zwrócić uwagę, obstawiając boks? Najważniejsze czynniki to:

• miejsce rozgrywania walki – zazwyczaj bokserzy lepiej czują się, walcząc w swoim kraju;
• ręka – większość bokserów to pięściarze praworęczni. Dlatego też walka z mańkutem wymaga zazwyczaj innej taktyki;
• trener – bardzo ważny jest sztab trenerski danego zawodnika. Doświadczeni trenerzy potrafią obrać taktykę, która zaskoczy przeciwnika;
• waga – teoretycznie cięższy zawodnik ma większe szanse na zwycięstwo. Niekiedy różnica kilograma czy dwóch robi znaczącą różnicę;
• zasięg ramion – podczas walki łatwiej mają zawodnicy o dłuższym zasięgu ramion, którzy mogą walczyć na dystans, nie zbliżając się do przeciwnika;
• urazy – przygotowania do walki trwają 4–6 tygodni, a jako że nie są to lekkie treningi, łatwo w nich o uraz. Warto sprawdzić, czy nie ma żadnych doniesień o jakichś dolegliwościach jednego z walczących.

Boks w zakładach bukmacherskich

Boks to dyscyplina bardzo efektowna i dynamiczna. W najlepszych walkach emocje sięgają zenitu, a kibice niemal w hipnotycznym amoku wspierają okrzykami swoich ulubieńców. Typerzy często nie mogą się powstrzymać od obstawienia walki bokserskiej czy gali KSW jedynie po to, aby poczuć dodatkowe emocje. Takie rekreacyjne podejście nie jest złe, o ile stawka „rozrywkowego zakładu” jest odpowiednio niska.

Z fachowego punktu widzenia na faworytów wystawiane są bardzo niskie kursy, ponieważ w boksie niespodzianki są bardzo rzadkie. Aby regularnie zarabiać w zakładach bukmacherskich na walki bokserskie, należy posiadać bardzo szeroką wiedzę o tej dyscyplinie i o zawodnikach występujących w niższych rangą galach, gdzie można liczyć na pomyłki oddsmakerów przy wystawianiu kursów, a poziom rywalizacji jest bardziej wyrównany.