Partyjka w pokera online, wizyta z kumplami w kasynie, kilka zakładów na najbliższą kolejkę piłki nożnej – brzmi świetnie. Hazard powinien być traktowany jako sposób na dobrą zabawę, ekscytująca forma rozrywki, spędzanie czasu z dreszczykiem ryzyka.

Łatwo się mówi, często jednak po okresie swawolnej zabawy do gry wchodzą złe emocje, a wraz z nimi większe pieniądze. Jak bowiem dobrze wiemy, pieniądze są nieodłącznym elementem hazardu. Po pewnym czasie początkowa niewinna ekscytacja może się przerodzić w nieodpartą chęć odegrania się, która to zwykle jest powodem „wyczyszczenia” budżetu.

W grach hazardowych przegrane są na porządku dziennym, nie da się ciągle wygrywać, gdyż o wyniku zakładu decyduje (w mniejszym lub większym stopniu) element losowy. Osoby, które nie są w stanie poradzić sobie z zaakceptowaniem faktu przegranej, wpadają w błędne koło nakręcającego się hazardu. Wtedy gra hazardowa nie jest już doświadczeniem przyjemnym, staje się ciążącą u nogi ołowianą kulą.

Jak mówi jedno ze znanych przysłów, każda porażka czegoś nas uczy. W kontekście hazardu to powiedzenie jednak w ogóle się nie sprawdza. Człowiek w nałogu nie myśli racjonalnie, nie analizuje na chłodno popełnionych błędów i przyczyn swojej porażki, tylko na siłę uparcie dąży do upragnionej wielkiej wygranej. Jedna porażka pociąga za sobą następną, paradoks hazardzisty daje o sobie znać i wpędza gracza w kolejne przegrane. W najlepszym razie nasz kapitał szybko topnieje, w najgorszym – rosną długi.

Największe zagrożenie niesie tu w związku z tym nie sama przegrana, ale ich ciąg. Ciąg porażek, za który osobiście jesteśmy odpowiedzialni, gdyż u wielu graczy górę bierze chęć odrobienia strat i „gra na siłę”. Mówimy wówczas o uzależnieniu, któremu to zjawisku postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej.

Definicja hazardu

Osoba uzależniona od alkoholu nadużywa napojów alkoholowych, nałogowi palacze nie są w stanie wytrzymać bez palenia tytoniu. Jakim zachowaniem objawia się natomiast uzależnienie od hazardu?

Otóż hazardzista nie potrafi zapanować nad swoimi emocjami i gra tylko po to, aby grać, aby czuć przeszywający dreszczyk emocji w nadziei, że tym razem los się do niego uśmiechnie.

Uzależniony od hazardu nie patrzy na skutki swojego postępowania, zarówno odnośnie do sfery finansowej, jak i osobistej. Nałogowi hazardziści próbują sobie wmówić, że potrafią przewidzieć wyniki nadchodzących wydarzeń, z tego powodu stawiają większe lub mniejsze sumy pieniędzy.

W praktyce nałogowych hazardzistów możemy podzielić na dwie grupy. Pierwszą z nich stanowią hazardziści spragnieni akcji, których pociąga czynnik ryzyka. Drugą natomiast tworzą hazardziści szukający poprzez grę ucieczki od swoich problemów.

Według powszechnej opinii problem z hazardem dotyczy jedynie mężczyzn. Patrząc na liczby bezwzględne to widać, że uzależnionych mężczyzn jest dużo więcej niż kobiet. Nie znaczy to jednak, że problem hazardu wśród kobiet nie istnieje. Polki są stałymi klientami kolektur lotto i chętnie grają w gry losowe Totalizatora Sportowego. Wraz z rozwojem i marketingową ekspansją legalnych bukmacherów coraz więcej Polek obstawia też zakłady bukmacherskie. Hazard u kobiet jest coraz bardziej popularny.

Cztery stadia nałogu

Osoby uzależnione od hazardu przechodzą na ogół przez cztery stadia nałogu, opisane poniżej.

Etap I – faza wygranej

Podczas pierwszego etapu gracz zazwyczaj doświadcza dużej (jak na jego kapitał) wygranej, którą zawdzięcza szczęściu i/lub swoim umiejętnościom. Początkowe wygrane przychodzą łatwo, poprzez uczucie spełnienia i zadowolenia w organizmie gracza wydzielają się substancje chemiczne (endorfiny), które nakręcają do dalszej gry. Zafascynowany łatwym zyskiem gracz dąży do kolejnych wygranych.

Etap II – faza przegranych

W tym stadium górę biorą porażki, gdyż „szczęście początkującego” szybko się kończy. Pojawiają się coraz większe straty pieniężne. Gracz nie daje za wygraną gdyż układ nagrody w jego mózgu domaga się kolejnych bodźców. Gracz przeznacza na hazard coraz wyższe kwoty, zaniedbując przy tym przyjaciół, rodzinę czy pracę. Przegrane są wypierane w umyśle gracza, pamiętane są jedynie wygrane.

Etap III – faza desperacji

Kolejną fazą jest etap desperacji, w którym gracz przegrywa coraz więcej, chcąc odzyskać wcześniej stracone pieniądze. Zazwyczaj hazardzista zdaje już sobie sprawę ze swojego problemu, ale nie potrafi zwalczyć uzależnienia. Na tym etapie często dochodzi do rozpadów związków, utraty pracy czy nawet do problemów z prawem.

Etap IV – faza utraty nadziei

Ostatnią fazą jest ta, w której gracz przegrał już wszystko i nie ma wielkiej szansy na poprawę swego losu. Wielu sięga wówczas po alkohol i narkotyki, aby zapomnieć o swoich problemach. Nie brak także tych, którzy popełniają lub próbują popełnić samobójstwo.

Po czym poznasz, że jesteś uzależniony?

Zdecydowana większość nałogowych graczy celowo lub podświadomie przekonuje samych siebie, że problemów z hazardem nie ma. Rzeczywistość widziana z boku jest jednak zupełnie inna – symptomy niewidoczne dla samego gracza zazwyczaj dostrzegają ludzie przebywający w jego otoczeniu. Zdiagnozowanie problemu z hazardem czasami bywa trudne, gdyż symptomy uzależnienia są mylnie łączone z innymi przyczynami lub zwyczajnie hazardzista potrafi je dobrze ukryć.

Listę objawów, które powinny dać nam do myślenia, stworzył znany angielski psycholog Mark Griffiths. Problemy z hazardem dotyczą zarówno ludzi w młodym wieku, jak i starszych. Do najważniejszych objawów nałogu hazardowego zaliczamy:

• problemy finansowe (notoryczne pożyczanie gotówki);
• sprzedaż wartościowych rzeczy, która nie pomaga w rozwiązaniu problemów finansowych;
• drobne zachowania przestępcze;
• pomijanie drugiego śniadania w szkole (pieniądze są przeznaczane na hazard);
• rezygnacja z dotychczasowych zajęć hobbystycznych i problemy z koncentracją;
• bierność w stosunku do otoczenia i konflikty z przyjaciółmi;
• postrzeganie hazardu jako sposobu na regularne zarabianie pieniędzy;
• zaniedbanie własnego wyglądu oraz kłamstwa (o sytuacji finansowej).

Jak sobie radzić z uzależnieniem?

Najpierw trzeba sobie uzmysłowić, że mamy problem, a następnie zaakceptować fakt, że nie jest łatwo wyleczyć się z nałogowego hazardu – muszą to pojąć zarówno osoby chore, jak i te, które chcą im pomóc.

Najważniejsze jest tutaj to, aby osobiście uświadomić hazardziście istotę problemu i przedstawić plan wyjścia z tarapatów. Problemy finansowe, choć oczywiście mogą przyprawiać o ból głowy, na pewno nie są tu największym zmartwieniem. Mimo że nasze społeczeństwo nastawione jest dziś materialistycznie, na pewno o wiele groźniejsze jest w takiej sytuacji osamotnienie. Brak pomocy ze strony najbliższych może być „gwoździem do trumny”, bo jeśli uzależniony od hazardu chce się leczyć, wybór ma spory.

Zanim jednak postawimy na terapię, możemy spróbować walki na własną rękę, przy czym do tego niezbędne będzie wsparcie bliskiej osoby, gdyż samemu jeszcze trudniej przejść tę drogę. Na pewno warto jest wówczas pieczę nad swoimi finansami powierzyć komuś z rodziny i nie mieć do pieniędzy bezpośredniego dostępu. Dobrze byłoby też znaleźć sobie jakieś zajęcie lub hobby, które zajmie nasze myśli.

Sprawdź jak inni radzili sobie w trudnych chwilach, zobacz listę książek o uzależnieniu od hazardu i poznaj historię innych osób.

Jak uzyskać pomoc i leczenie?

Walcząc z uzależnieniem od hazardu, na pewno warto jest postawić na terapię odwykową. Działa ona podobnie jak w przypadku leczenia osób uzależnionych od alkoholu czy narkotyków. Najlepiej, jeśli jest to terapia w pełni zamknięta, podczas której uzależniony przez kilka tygodniu przebywa w gronie osób, które także zmagają się z tym samym problemem. Często jedna sesja terapii nie pomaga i następuje nawrót uzależnienia. Wówczas należy ją powtórzyć – i tak aż do skutku.

W Polsce jest kilka instytucji, które zajmują się uzależnieniami od hazardu. Jeśli stwierdzisz po tej lekturze, że masz problem z hazardem, najszybszym sposobem kontaktu jest tzw. telefon zaufania: 801 199 990.

Wiele cennych informacji na temat metod leczenia oraz dane kontaktowe ośrodków, które je przeprowadzają, można znaleźć na poniższych stronach:

• Fundusz Rozwiązywania Problemów Hazardowych (http://www.kbpn.gov.pl/portal?id=1768106)
• UzależnieNIE.com.pl (http://uzaleznienie.com.pl/patologiczny-hazard.html)
• Anonimowi Hazardziści
• Gambling Therapy

Pomoc telefoniczna:

• +48 116 123 - ogólny kryzysowy telefon zaufania dla osób potrzebującycj pomocy psychologicznej
• +48 881 488 990 - telefon pomocy dla hazardzistów organizacji Anonimowi Hazardziści
• +48 801 889 880 - telefon zaufania przy Instytucie Psychologii Zdrowia dla osób cierpiących z powodu uzależnień
• +48 22 425 98 48 - telefoniczna pierwsza pomoc psychologiczna organizacji Forum Przeciwko Depresji
• +48 22 823 65 31 - telefon Poradni Profilaktyki, Leczenia i Terapii Uzależnień w Warszawie

Gamblock – blokowanie kont bukmacherskich

A co byście powiedzieli na możliwość zablokowania konta u bukmacherów? Czy jest to w ogóle możliwe? Jak się okazuje – tak, a służy do tego program Gamblock. Zasada działania programu jest bardzo prosta. Otóż każdy, kto ma problem z nałogiem, może zainstalować ten program, a on zablokuje dostęp do wszystkich internetowych serwisów bukmacherskich, pokerowych i kasynowych na wybrany okres. Pozostaje jednak pytanie, czy takie działanie zapobiegawcze jest skuteczne i czy w ogóle ma ono sens.

Jednoznacznie tych wątpliwości rozwiać się nie da, a zwolenników programu jest równie wielu, jak i jego przeciwników. Dlaczego? Choćby dlatego, że nie ma pewności co do skuteczności tego programu. Owszem, blokuje on dostęp do stron bukmacherskich, ale takie zabezpieczenia łatwo, a nawet bardzo łatwo można obejść. Wystarczające będzie tutaj np. formatowanie dysku, które w XXI wieku, gdy z komputerem mamy styczność na bieżąco, nie jest żadnym problemem i potrafi je wykonać nawet kilkuletnie dziecko. Nie będzie więc nadużyciem, jeśli stwierdzimy, że korzystanie z tego programu to działanie, które ma przekonać nas lub bliskie nam osoby do tego, że zrobiliśmy coś dobrego w kierunku porzucenia hazardu. Program Gamblock to jedynie pewne ułatwienie w rzucaniu nałogu, gdyż sama blokada kont żadnej gwarancji rzucenia hazardu nie daje, jeżeli sam chory tego nie zechce.

Innym przydatnym programem w walce z nałogiem hazardowym jest Betfilter – działa on na takiej samej zasadzie co Gamblock, jednak jest to dużo nowocześniejsze oprogramowanie. Oprócz programu na desktop Betfilter oferuje aplikacje na telefony z systemem Android i macOS. Dodatkową zaletą programu Betfilter jest to, że oprócz blokady stron hazardowych usuwa on, poprzez dodatek AdBlocker, ze wszystkich przeglądanych stron reklamy firm hazardowych. Betfilter wspiera firma Kindred Group, właściciel kilku marek bukmacherskich. Alternatywnym rozwiązaniem jest Gamban – oprogramowanie to blokuje dostęp do wszelkich serwisów hazardowych.

Kolejną aplikacją do walki z uzależnieniem od hazardu jest polska aplikacja Nałogometr. Aplikacja ta stworzona przy współpracy z polskimi psychologami pomoże pomóc wyjść z nałogu.

Gracze z Wysp Brytyjskich mogą skorzystać z pomocy serwisu gamstop.co.uk. Dzięki GamStop można wykluczyć się – na okres 6 miesięcy, 1 roku lub 5 lat – ze wszystkich stron hazardowych posiadających brytyjską licencję. W 2017 roku brytyjski regulator do spraw hazardu uchwalił prawo wymuszające na wszystkich firmach hazardowych z Wielkiej Brytanii integrację z systemem wykluczenia GamStop. Firmy mają do końca 2018 roku czas na wdrożenie w swoich systemach respektowania blokady użytkownika ustawionej na GamStop.

Podejrzewasz problem z hazardem?

Blog anonimowihazardzisci.org opracował zestaw pytań, które mają pomóc osobom w zdiagnozowaniu problemów z hazardem. Większość nałogowych graczy przynajmniej na siedem poniższych pytań odpowiada twierdząco.

Odpowiedz rzetelnie na poniższe pytania:

1. Czy kiedykolwiek traciłeś czas przeznaczony na pracę lub szkołę z powodu hazardu?
2. Czy uprawianie hazardu powodowało kiedykolwiek, że Twoje życie rodzinne stawało się nieszczęśliwe?
3. Czy hazard wpływał na Twoją reputację?
4. Czy kiedykolwiek odczuwałeś wyrzuty sumienia po grze?
5. Czy kiedykolwiek uprawiałeś hazard, aby zdobyć pieniądze na spłatę długów albo by rozwiązać finansowe trudności?
6. Czy uprawianie hazardu powodowało zmniejszenie się Twojej ambicji lub skuteczności?
7. Czy po przegranej czułeś, że musisz wrócić tak szybko, jak to możliwe, by odrobić straty?
8. Czy po wygranej miałeś silny przymus, aby wrócić i wygrać więcej?
9. Czy często uprawiałeś hazard, dopóki nie przegrałeś ostatniej złotówki?
10. Czy kiedykolwiek brałeś pożyczki, aby sfinansować swój hazard?
11. Czy kiedykolwiek sprzedałeś coś, aby sfinansować hazard?
12. Czy czułeś niechęć, aby użyć „hazardowych pieniędzy” na normalne wydatki?
13. Czy hazard powodował, że przestawałeś dbać o dobrobyt własny lub swojej rodziny?
14. Czy kiedykolwiek uprawiałeś hazard dłużej, niż zaplanowałeś?
15. Czy kiedykolwiek grałeś, aby uciec od zmartwień i kłopotów?
16. Czy kiedykolwiek popełniłeś lub rozważałeś popełnienie nielegalnego czynu, aby sfinansować hazard?
17. Czy uprawianie hazardu powodowało, że miałeś kłopoty ze snem?
18. Czy kłótnie, rozczarowania lub frustracje wywołują w Tobie impuls do hazardu?
19. Czy kiedykolwiek miałeś pragnienie, aby świętować jakieś szczęśliwe wydarzenia poprzez uprawianie hazardu przez kilka godzin?
20. Czy kiedykolwiek brałeś pod uwagę autodestrukcję lub samobójstwo z powodu swojego hazardu?

Polecamy obejrzeć prawdziwą historię hazardzisty, którą w programie "Skandaliści" opowiedział Szymon Bartnicki – były dziennikarz sportowy i hazardzista. Szymon przez 10 lat nałogowo obstawiał zakłady bukmacherskie, wpadł w długi i poważne problemy życiowe. W 2016 i 2017 roku przeszedł skuteczną terapię odwykową i od tego czasu pomaga innym hazardzistom wyjść z nałogu. Wideo programu dostępne jest do obejrzenia na stronie polsatnews.pl. Szymon prowadzi też bloga postawnasiebie.org oraz stronę na facebooku.

Każdy z legalnych bukmacherów zobowiązany jest do umożliwienia każdemu graczowi ustawienia dziennego limitu stawek zakładów oraz mechanizmu tymczasowej lub całkowitej blokady konta. Jeżeli podejrzewasz u siebie problem to zrób test polegający na drastycznym obniżeniu dziennego limitu stawek zakładów lub całkowitym samowykluczeniu z zakładów na jakiś czas.

Jeżeli przez miesiąc wytrzymasz bez obstawiania lub wystarczy Ci zabawa na bardzo niskich stawkach to prawdopodobnie nie masz problemu. Natomiast jeżeli będziesz czuł spory dyskomfort i wewnętrzną potrzebę obstawiania – może to wskazywać na problem.

Jak grać, aby nie popaść w nałóg?

Z pewnością wielu z Was zastanawia się nad tym, jak grać, obstawiać zakłady bukmacherskie, aby nie wpaść w nałóg. Czy w ogóle jest to możliwe?

Na pewno tak, o czym świadczy fakt, że około 2% graczy czerpie z hazardu regularne zyski. Niewiele, jednak ukazuje nam to, że przy konsekwentnej grze nie tylko nie grozi nam uzależnienie, ale także możliwe jest odnoszenie z tego tytułu korzyści majątkowych.

Jeżeli chcesz zarabiać na hazardzie, to musisz przestrzegać żelaznych zasad. O jakich zasadach mowa? Podstawowe zasady to:

• gra płaską stawką lub innym dobrym systemem bukmacherskim;
• stawki zakładu nieprzekraczające 2% budżetu przeznaczonego na grę;
• odłożenie na bok emocji;
• brak prób odgrywania się po porażce;
• granie dobrych typów, co do których mamy dość dużą wiedzę i przekonanie o wartości – przeczytaj, czym jest valuebet;
• dokładna analiza obstawianych zdarzeń – przeczytaj artykuł Piłka nożna w zakładach bukmacherskich;
• zapis dokładnych tygodniowych i miesięcznych statystyk wygranych i przegranych – przeczytaj, czym jest yield;
• powstrzymanie się od grania zdarzeń losowych dla samych emocji czy chęci odbicia się.

Podsumowanie

Artykuł ten, choć przedstawia hazard od jego ciemnej strony, nie powstał po to, aby kategorycznie odradzać uczestnictwa w jakichkolwiek grach z elementem losowym. Hazard jest dla ludzi i może być traktowany jako świetna rozrywka. Należy jednak mieć świadomość, że jest to rozrywka podwyższonego ryzyka i nie jest przeznaczona dla każdego.

Nie wszyscy ludzie mentalnie nadają się do jazdy na motocyklu – podobnie jest z hazardem. Są osoby, których cechy charakteru kompletnie nie pasują do gier hazardowych. Osoby porywcze, przesadnie zawzięte, niepotrafiące pogodzić się z jakąkolwiek porażką nigdy nie powinny przystępować do gry.

Granica pomiędzy grą bezpieczną a uzależnieniem bywa cienka i zatarta, z tego powodu czasami nie sposób dostrzec momentu, gdy się ją ostatecznie przekroczy. Jeżeli stawki są niskie, a gra nie zaprząta każdego dnia naszego umysłu, to znaczy, że gramy odpowiedzialnie i o żadnym uzależnieniu nie może być mowy. Fakt regularnego przegrywania niewielkich sum pieniędzy sam w sobie nie jest problemem, w rekreacyjnym podejściu do zakładów nie da się w dłuższym terminie wygrywać. Sytuacja zmienia się diametralnie, kiedy tracimy kontrolę nad grą i jedyne, co zaprząta nasze myśli, to nieodparta chęć postawienia kolejnego zakładu.

Pamiętajmy też, że problem uzależnienia od hazardu dotyczy nie tylko bywalców kasyn, graczy pokerowych i typerów zakładów bukmacherskich. Według badań CBOS najliczniejszą grupą Polaków z symptomami uzależnienia od gier liczbowych są klienci kolektur Lotto.